Waarom staat die boom daar nog?
Waarom staat die boom daar nog? Het is 4 januari en de vraag komt van onze kleindochter die bij ons langskomt. Omdat die er traditioneel hoort te staan tot 6 januari, vertel ik haar...
Daar merken we eigenlijk weinig meer van. Kerstbomen liggen al zeker meer dan een week op de stoep. Ze worden opgehaald door kinderen die ze verzamelen. In ons stadje vang je voor iedere kerstboom die je aanlevert 50 eurocent. Dus als je je even druk maakt heb je snel een zakcentje bijverdiend. Daarbij heb je kans op een prijs in de Kerstboomloterij, dus ze komen wel in de benen 😉.
De ophaaldag in onze stad loopt dus al niet gelijk met de traditie dat de kerstboom tot 6 januari moet blijven staan. Het is dus het een of het ander...
Ook onze eigen kinderen deden toen ze klein waren nog mee aan de kerstbomenjacht. Ze bewaarden ze onder de struiken bij onze flat. Tegenover een groepje oudere kinderen konden ze destijds niet op. Die namen de door hen verzamelde bomen mee. Wij vonden dat wel zielig voor ze. Ik geloof dat zij er niet mee zaten. Zo gingen die dingen.
Geheel eigentijds krijgen de bomen in onze stad een milieuvriendelijk einde. Ze worden versnipperd en gebruikt voor bijvoorbeeld wandelpaden. Hier is de traditie van kerstbomen verbranden letterlijk uitgedoofd. Niet overal trouwens, want er zijn nog wel plaatsen waar deze traditie - na de onderbreking door de corona-pandemie - weer in ere hersteld is.
Het kerstboom verbranden heeft te maken met het inluiden van het nieuwe jaar. Dat was een eeuwenoude gewoonte. Zo vierden de mensen de terugkeer van het licht, want na 21 december werden de dagen weer wat langer. Dat wordt de zonnewende genoemd.
Er werd ook veel lawaai gemaakt om de kwade geesten te verdrijven. Daarom werd het ook wel het Joelfeest genoemd en heetten de vuren 'Joelvuren'. Joelen is luid en uitbundig roepen, staat in het woordenboek van Van Dale. Dus je kan je een beetje voorstellen hoe dat geklonken moet hebben. Maar eigenlijk begin ik het verhaal met de kerstboomverbranding aan de achterkant.
In de oude tijden werd er een paar weken feest gevierd, dus niet alleen op 25 en 26 december. De hele periode rond de kortste dag stond in het teken van feesten. Van 24 december (de kerstnacht) tot 6 januari vierden de mensen de twaalf heilige nachten. Vroeger was de kerstnacht belangrijker dan de eerste kerstdag. Op 6 januari volgde er een nieuw feest: Driekoningen.
Na de dertiende dag moest al het kerstgroen uit de huizen verdwenen zijn. Dat was in het begin de maretak, hulst of klimop. Als je dan nog groen in huis had zou dat ongeluk brengen. De kerstboom zelf kwam pas later in beeld 😉.
Op de pagina 'Levensritme en Seizoenen' vind je meer over Kerstmis (link)
By