De Boomkalender
Tegenover de twaalf maanden van het jaar staan dertien volle of nieuwe manen. In de Boomkalender zijn dertien bomen gekoppeld aan de volle manen. Na twaalf of dertien 'Manen' is het jaar rond. Je leest de Maankalender met de klok mee: Berk, Lijsterbes, Es, Els, Wilg, Meidoorn, Eik, Hulst, Hazelaar, Appel, Druif, Vlier, Taxus. Elke boom heeft een eigen karakter en vertelt je zijn unieke verhaal...
Aanvullend Blog: Het voedselbos in Vlaardingen en de Boomkalender
Dertien manen in een jaar
1: Berk: Maan van de Langste Nacht
Volle maan tussen 21 december en 19 januari
Sleutelwoord: Pionier
Opvallen door de stam
Symboliek
Aanvullend Blog: De Berk als pionier
2: Lijsterbes: IJsmaan
Volle Maan tussen 19 januari en 18 februari
Sleutelwoord: Betovering
Lijsterbes in bloei
Takken met besjes
Symboliek
De boom helpt positieve en negatieve energieën te herkennen. De lijsterbes verbindt je met Aarde energie. De boom geeft je de kracht om het leven van de positieve kant te zien en negatieve krachten te weerstaan. De Lijsterbes beschermt en verhoogt je intuïtie en inzicht. De boom staat symbool voor de wedergeboorte van de geest. Je leert je spirituele kracht gebruiken om bedreigingen af te weren. De boom geeft je de boodschap om niet op te geven, maar je vast te blijven houden aan waar je in gelooft. De lijsterbes helpt je om positieve energie vast te houden en om met beide benen op de grond te blijven.
Aanvullend Blog: Het bos ontwaakt: De Lijsterbes en de IJsmaan
3: Es: Sneeuwmaan
Volle Maan tussen 18 februari en 19 maart
Sleutelwoord: Wereldboom
Symboliek
De es is altijd gezien als de levensboom, de kosmische boom of de wereldboom *. Zijn takken reikten tot in de hemel en zijn wortels kwamen tot in de hel. Hij staat voor de verbinding binnen - buiten, boven - beneden. De es maakt je bewust van de universele waarheid dat alles met alles in harmonie verbonden is. Op iedere actie volgt een reactie. De boom leert je om bewust veranderingen in je leven te brengen d.m.v. positieve gedachten.
* Fred Hagener stelt in zijn boek The living wisdom of trees dat de es niets van doen heeft met de Noorse Wereldboom. Deze wordt in de Edda beschreven als ' evergreen Needleash', een metafoor voor de Taxus. Hij beschrijft de es wel als de meest majestueuze loofboom in het zeeklimaat van Europa.
Aanvullend Blog: De Sneeuwmaan en de Es
4: Els: Maan van de Dood
Volle Maan tussen 19 maart en 18 april
Sleutelwoord: Vuur
Sleutelwoord: Vuur
Elzeproppen
Symboliek
De els is altijd beschouwd als een beschermende boom, en geassocieerd met de elfenwereld. Hij werd niet gekapt omdat men vertelde dat de elfenkoning er in woonde. De boom is klein maar heeft verborgen krachten. In de verhalen wordt hij neergezet als een vechter. Hij helpt je om uitdagingen en nieuwe situaties aan te kunnen. De els wordt geassocieerd met vuur (mannelijk) en water (vrouwelijk). De boom maakt ons bewust van beide kanten: stilte en actie en helpt je deze kwaliteiten in harmonie te brengen.
Aanvullend Blog: Lente, de Maan van de Dood, de Els en de Ram
5: Wilg: Maan van het Ontwaken
Volle Maan tussen 18 april en 17 mei
Sleutelwoord: Meebuigen
Treurwilg
Knotwilg met lichtbollen augustus 2022
Deze knotwilg staat in een particuliere tuin. Ik maakte er een foto van als voorbereiding van een bomenworkshop. Toen we de foto bekeken zagen we de mooie lichtbollen die niet zichtbaar waren toen de foto genomen werd.
Symboliek
Wilg heeft haar plekje wel gevonden. Met haar buigzame takken vormt ze een natuurlijke parasol en creëert een schaduwrijke plek in de zomer-middag. Ze is soepel en buigzaam en voegt zich naar de wind. Van haar krijg ik de boodschap om mee te buigen met de stroom en veranderingen toe te laten. Wilg groeit in natuurlijke situaties op de rand van land en water. Ze werkt pijnstillend door het salicylzuur in haar bast en helpt je om emoties los te laten. 'Kalmeer', lijkt ze je toe te roepen. In de achtertuin de Paaswilg en voor ons huis een treurwilg aan de waterkant. Dat kan niet anders dan goed gaan :-).
De Wilg is gewijd aan de maangodin en het vrouwelijk ritme. Met de Maan mee: manifesterend, loslatend. De wilg spreekt onze vrouwelijk kant aan. De boom past zich gemakkelijk aan en is een echte 'Hollandse' boom. Hij kan goed tegen wind en water. Langs de vliet waar we wonen staat een rij treurwilgen. De wilg was de eerste boom die een zachte groene glans liet zien van nieuwe blaadjes. Een deel van hun lange takken hangt bijna in het water. Ze buigen en zwaaien met de wind mee. De wilg helpt je om je verdriet laagje voor laagje te helen. Om je emoties los te laten en te laten stromen.
In de bast van de wilg zit salicylzuur en vitamine C: pijnstillend en ontstekingsremmend. Als je tegen de stam zou zitten en de dunne, soepele takken als een jas om je heen kunnen trekken, zou je dan nog aspirine nodig hebben om je pijn te verzachten? Kijkend naar de takken zie ik dat ze nauwelijks weerstand bieden tegen welke wind van welke kant dan ook. Leer meebewegen met het leven, vertelt de boom met zijn signatuur. Wees buigzaam waar het kan en zoek een mogelijkheid om je emoties te verwerken.
Aanvullend Blog: De Wilg en de Maan van het Ontwaken
6: Meidoorn: Grasmaan
Volle Maan tussen 17 mei en 16 juni
Sleutelwoord: Hart
Symboliek
De meidoorn leert je op jezelf te vertrouwen. De boom geeft je psychische bescherming en brengt liefde in je hart, De doorns staan symbool voor de bescherming. De meidoorn heeft een heel kalme en zachte energie.
Zittend onder de meidoorn ervaar ik een rustige en kalme energie. Het brengt me terug in mijn basis. Meidoorn heeft in de kruidengeneeskunde een relatie met het hart en de regulatie van de bloeddruk. Met scherpe doorntjes aan haar takken houdt ze je uit de buurt. Meidoorn doet haar best om veel zonne-energie te krijgen, maar kan zich tegelijk kwetsbaar voelen.
Aanvullende Blog: De Meidoorn en de Grasmaan
Aanvullend Blog: Doornroosje en de Meidoornhaag
7: Eik: Plantmaan
Volle Maan tussen 16 juni en 15 juli
Sleutelwoord: Kracht
Symboliek
De eik is groot en sterk. De boom opent de deuren naar de innerlijke kennis. Quercus Robur betekent 'mooie kracht'. In vroeger tijden brachten de Druïden offers onder de eik, toen een heilige boom, speciaal wanneer de Maretak er in groeide. De eik is symbool van innerlijke en uiterlijke kracht, moed, innerlijke adeldom en rechtschapenheid.
De eik is een van de langzaamst groeiende bomen en kan meer dan 200 jaar oud worden. Zijn stam is dan vaak hol en daar worden verhalen omheen verteld. Er worden Mariabeelden in gevonden en kinderen in verborgen om ze te beschermen tegen gevaar van buiten. De eik werd gezien als een heilige boom. Er werd onder gebeden en er werden belangrijke zaken onder afgehandeld. Er werd onder geofferd en er werden geschenken aan gehangen teneinde genezing te verkrijgen. Na de kerstening werden de eiken vaak omgehakt en kwamen er kapelletjes voor in de plaats. Nu nog steeds zijn er eiken waar een Mariabeeld mee verbonden is. Bij Oirschot staat een kapelletje op de plaats waar ooit een eik groeide. Bij die eik werd een beeldje van de Maagd Maria gevonden (zie onder). Langzamerhand werd de verering van de eik overgebracht op Maria en werden de wonderen die plaats vonden aan de Maagd toegeschreven.
Quackjeswater Rockanje De duizendjarige eik in den Hout
De Wodanseiken bij Wolfheze Gogh en Magogh in Glastonbury
Koningseiken in Denemarken Onze Lieve Vrouwe ter Eik in Veldhoven
De Eik en de Hulst spelen een rol bij de Zomer- en Winterzonnewende. Eik is sterk en heeft een krachtige energie. Hij stimuleert je tot actie. Hij regeert daarom over de eerste zes maanden. De lichte helft van het jaar bereikt zijn hoogtepunt met Midzomer. Na de Zomerzonnewende draagt hij de leiding over aan Zuster Hulst.
Aanvullend Blog: De Eikkoning en de Plantmaan
Aanvullend Blog: Lintjes aan de boom bij Overasselt
Aanvullend Blog: Oirschot: het kapelletje van de Heilige Eik
Aanvullend Blog: Onze Lieve Vrouwe ter Eik in Veldhoven
Aanvullend Blog: Den Hout: toch geeft de eik zijn geheim niet prijs
Aanvullend Blog: De Wodanseiken bij Wolfheze
Aanvullend Blog: Vreemde eikeltjes in Maassluis
Aanvullend Blog: De eik op de breuklijn bij Uden
Aanvullend Blog: Aldeneik (B): de oude Wodanbron en een klooster met legendes
Aanvullend Blog: Quackjeswater: bos met betoverde groeikracht
8: Hulst: Maan van de Roos
Volle Maan tussen 15 juli en 14 augustus
Sleutelwoord: Strijd
Besjes in bloei
Symboliek
De altijd groene hulst is een mannelijke boom en een symbool van levensenergie. Hij verenigt het heden met het verleden en voorbije acties met toekomstige. Hulst brengt liefde en compassie in ons leven. Toch is de hulst ook strijdbaar (hoort bij de planeet Mars) en daagt ons uit om richting te geven aan ons leven. Hulst zorgt ervoor dat we ons niet door onze emoties laten beheersen (verzoening). De boom helpt je ook om de kracht te vinden die je nodig heb in de strijd. De energieën van de eik en de hulst zijn heel erg gelijk, maar de eik is het sterkst tijdens het lichte halfjaar, terwijl de hulst krachtiger is in de tweede helft van het jaar. De boom heeft zowel een sterke mannelijke energie als een zachte, voedende vrouwelijke kant.
De Hulst begeleidt ons naar de donkere helft van het jaar, waarin we meer naar binnen gericht worden. Pronkt ze altijd-groen-met-rode-besjes tijdens de Kerstdagen in onze huizen, op 6 januari vliegt ze eruit. Ze komt de deur niet meer in voor de volgende Midwinter. De takken worden ritueel verbrand en het is tijd voor de Eik om het stokje weer over te nemen. Volgens de legende voeren ze eeuwige strijd om de macht. Ik weet het niet. De overgang van licht naar donker en andersom verloopt geleidelijk. Pas op 21 september is de stand gelijk.
Aanvullend Blog: Na Kerst draagt de Hulst het stokje over
Aanvullend Blog: Voor deze dappere Hulst is het einde verhaal
9: Hazelaar: Maan van het Weerlicht
Volle Maan tussen 14 augustus en 12 september
Sleutelwoord: Wijsheid
Symboliek
De hazelaar heeft de mogelijkheid om de bewuste geest met de onbewuste geest te verbinden, om ideeën naar de oppervlakte te brengen en dromen tot werkelijkheid te maken. De boom geeft ons de kracht om te veranderen en te transformeren. Voor de Kelten was dit de boom van wijsheid door inspiratie. Als je je laat leiden door je intuïtie kom je terecht bij de bron van wijsheid. De kwaliteiten van de hazelaar helpen je om je creativiteit naar buiten te brengen en geeft je een impuls om je inspiratie te volgen. Laat je niet van je intuïtie afleiden door rationele gedachten. De boom helpt ons contact te maken met het innerlijke zelf.
De Hazelaar werd gezien als een van de Heilige Bomen in de Oudheid. Volgens legenden beschermt hij tegen onweer en slangenbeten. Hij staat bekend als de boom van wijsheid en intuïtie. De boom staat in Keltische legenden symbool voor wijsheid, die je niet in boeken vindt. Wijsheid in een notendop. Een Ierse legende vertelt over een zalm die in de rivier de Boyne zwemt. Aan de bron van die rivier stonden negen Hazelaars. Hun noten vielen in het water, en werden gegeten door de zalm die in de bron leefde. Wie die zalm at verkreeg de wijsheid. De dichter Finegas deed alle moeite om de zalm te vangen en liet hem bakken door zijn leerling Fionn. Die nam ongewild de wijsheid van de zalm in zich op toen hij een paar opgespatte vetdruppels van zijn duim zoog. Zo wordt de zalm gelinkt aan de Hazelaar.
Aanvullend Blog: De Hazelaar en de Maan van het Weerlicht
Aanvullend Blog: Maassluis: de Hazelaar bij het Schuurkerkje
Aanvullend Blog: Kortrijk: Onze Lieve Vrouwe van de Hazelaar
10: Appel: Oogstmaan
Volle Maan tussen 12 september en 12 oktober
Sleutelwoord: Schoonheid
Pentagram in appel
Symboliek
Tijdens de oogstmaan staat de appel centraal. Met de appel kun je veel kanten op. Onder de schil zitten mineralen en vitaminen die ons gezond houden. 'An apple a day keeps de docter away' leerden we al heel jong. Appel helpt het lichaam te reinigen. Er is ook een Bachremedie (Crab apple), die emotioneel reinigend werkt. De oorspronkelijke wilde appel had vroeger doorns en smaakte minder zoet lees ik in The living Wisdom of Trees van Fred Hageneder. Die doorns zijn trouwens wel logisch, want wilde bramen hebben uiteindelijk ook doorns. Ik kan dat wel plaatsen. Ook in sprookjes en legenden komt de appel voor. Denk alleen al aan Sneeuwwitje, die een appel aangeboden krijgt. De appel stond symbool voor vruchtbaarheid en huwelijk, dus dat ga je niet afslaan. In Engeland ligt het legendarische Avalon. Het was omgeven door water en lag verscholen in sluiers van mist. Je kon er alleen komen als je de weg ernaar toe kende. De gewonde koning Arthur zou er naartoe gebracht zijn per boot. Avalon betekent 'appel' en mensen wijzen het stadje Glastonbury aan als plaats waar het zou liggen.
De Appel staat voor schoonheid. Ze wordt in de beeldvorming stevig gehinderd door het verhaal van Eva die zich in het Paradijs door de slang laat verleiden. Het sprookje van Sneeuwwitje doet er nog een schepje bovenop. Ze zorgen voor haar slechte naam. Maar vergis je niet! De schoonheid van Appel zit binnenin. Dwars doorgesneden ontdek je haar pentagram als symbool van Venus. Ze werkt betoverend. Verlangt niet iedereen naar de belofte van eeuwige jeugd die de Appel met zich meedraagt?
In het sprookje van Vrouw Holle wacht de overvloedige oogst om geplukt te worden. 'Schud mij, schud mij', roepen de Appelbomen naar de stiefdochter die via de waterput in de onderwereld terecht komt. Ze wordt rijkelijk beloond voor haar hulp.
De koning in het Friese sprookje stuurt zijn drie zoons op pad om de gouden appel te bemachtigen. Gelukkig slaagt de jongste zoon voor de proef en erft het koninkrijk. Misschien heb ik haar status met deze verhalen iets kunnen verhogen. Dat zou ik haar oprecht gunnen.
Aanvullend Blog: De Oogstmaan en appels plukken
11: Druif: Jachtmaan
Volle Maan tussen 12 oktober en 10 november
Sleutelwoord: Verbinden in harmonie
De Druif samen met de Vlier
Symboliek
De wijnrank heeft andere planten nodig als ondersteuning voor het groeien. De plant leeft in harmonie met die planten of bomen. Door zijn manier van groeien verbindt de wijnrank zich met andere bomen en brengt ze op die manier bij elkaar. Zo verenigt hij de lessen van alle bomen tot één concept. Op die manier kun je de verschillende delen van jezelf tot een eenheid 'weven'. De wijnrank geeft je de mogelijkheid om open te staan voor de meningen en lessen van anderen, maar zonder controle, zodat je vrij bent om je eigen pad te kiezen. Ook de wijnrank verbindt het bewuste met het onderbewuste en brengt ideeën aan de oppervlakte. Het is aan ons om erop te vertrouwen.
Aanvullend Blog: Jachtmaan: Vriendje voor de druif
Aanvullend Blog: Druiven plukken en Jam maken
12: Vlier: Maan van de Vallende Bladeren
Volle Maan tussen 10 november en 10 december
Sleutelwoord: Vrouw Holle
Symboliek
Bij de symboliek van de Vlier hoort het sprookje van vrouw Holle. De vlier staat symbool voor evolutionaire verandering. Er is een eeuwige afwisseling van leven en dood, geboorte en wedergeboorte. Vrouw Holle is een uitdrukking van de drievoudige Godin. Zij heeft drie gestalten: de jonge maagdelijke- bedoeld als niet gebonden godin (kleur wit), de moedergodin (kleur rood), de oude, wijze vrouw - Crone (kleur zwart). Samen met Wodan heerst vrouw Holle over de onderwereld. Zij bewaakt de deur naar de onderwereld. Het is de schatkamer van het bewustzijn. Hier heerst de dood en het mysterie, maar tegelijk vindt er hergeboorte en regeneratie plaats. Buiten merken we wat vrouw Holle daar beneden doet: als ze haar beddengoed opschudt gaat het sneeuwen, als ze haar haar kamt schijnt de zon, als ze de was doet gaat het regenen. Energie van geboorte en dood, einde en begin. De vlier helpt ons veranderingen te zien als kansen voor transformatie en vernieuwing. Zij beschermt je bij het contact met de andere wereld.
Vlier werkt verzachtend bij allerlei ontstekingen en verhoogt de weerstand eveneens. Het ondersteunt het lichaam bij griep, verkoudheid en hoofdpijn, maar ook bij keelpijn, amandelontsteking, hoest, bronchitis en astma.
Aanvullend Blog: Vrouw Holle en de Vlier
Aanvullend Blog: Deze Vlier vraagt ruimte
13: Taxus: Boommaan
Volle Maan tussen 10 december en 21 december
Sleutelwoord: Wedergeboorte
Jonge taxus in het Voedselbos Alton Barnes, Engeland
Symboliek
Het sleutelwoord van de Taxus is wedergeboorte. De hoge ouderdom van de boom is ongekend. Naar beneden hangende takken vormen een nieuw begin als het oudste deel afsterft. De boom staat symbool voor eeuwig durende vernieuwing.
De Taxus komt niet elk jaar aan de beurt. De Boommaan wordt alleen wordt ingevoegd als laatste maan van de cyclus, als er een volle maan valt tussen 10 en 20 december. Dat gebeurt zeven keer in de negentien jaar, dus de Taxus slaat af en toe een keertje over.
Eeuwenoude Taxusbomen bij Roslynn Castle (Schotland 2018)
De Taxus heeft een lange geschiedenis achter zich. Er zijn fossielen gevonden van 140 miljoen jaar oud. Er wordt zelfs gesproken over een ouderdom van 200 miljoen jaar. De Taxus heeft dus ijstijden overleefd en zich aan weten te passen aan een veranderend klimaat.
Aanvullend Blog: De Boommaan en de Taxus: Boomkalender maakt een sprongetje
Bronnen
Opleiding kruidengeneeskunde Het Kruidenrijk Yvonne Maessen (https://kruidenrijk.nl)
Delta's Dirk Criel - Bladeren herkennen, drogen en verzamelen
Dijken, Mieke van / Willems, Leon - De stalkaars en andere verhalen
Huising, Marjanne - Kruidenwijsheid
Huising, Marjanne - De heilige buxusmoeder
Kindred, Glennie - The tree Ogham
Kindred, Gelnnie - The sacred tree
Maessen, Yvonne en Streefkerk, Jim -Kruiden signatuur en eigenschappen
Doorn, Esmée van e.a. - Boomhoroscoop
Paterson, Helena -The Celtic Lunar Zodiac
By