Begin dit jaar kregen we een bijzonder schilderij. Het heeft jarenlang bij mijn tante op de schoorsteen gehangen en nu heeft het een ereplaatsje bij mij thuis. Het is een schildering van de Havenkom in Maassluis waarop geschaatst wordt. Voor mij is het een feest om te zien. Ik ben aan de Haven geboren maar dit uitzicht kan ik me niet herinneren...
Zo vaak vriest het niet zo hard dat je op de Haven kan schaatsen. Ik ben het na gaan vragen en in 1963 heeft het zo hard gevroren dat dat inderdaad mogelijk was. Je kon dat jaar over de Waterweg van Maassluis naar Rozenburg schaatsen. Ik was net 13, maar trok met mijn vriendin elke dag naar de schaatsbaan in Maasland. Rondjes rijden op kunstschaatsen en een tentje met warme chocolademelk stand-by. Zelf niet op de Haven geschaatst dus. Toch wel een beetje jammer bij nader inzien 😉.
Maar dit schilderij intrigeert me. Het stelt me voor raadsels. Vastgevroren bootjes en schaatsers voor een deel in klederdracht. Wanneer zou het dan ook zo koud geweest zijn? Er zijn talloze oude foto's met die de kraan en de molen erop, maar zonder schaatsers op het ijs. Het decor is van oude tijden.
De molen is na 200 jaar in 1922 afgebrand. De oude kraan heeft er van 1891 tot 1952 gestaan. Ik ben aan de Haven geboren en moet die mastkraan als peutertje wel gezien hebben, maar ik was gewoon te klein om het nog te weten.
Het schilderij levert vragen op. Op een bijgeleverde foto staat hetzelfde schilderij met dezelfde handtekening en het zelfde jaartal. Heeft deze schilder het plaatje twee keer geschilderd dan? Is het een kopie van een ouder schilderij? Dat zou ik het leukst vinden. En hoe zou ik dat dan kunnen achterhalen?
Ik ben op onderzoek uitgegaan en heb twee jaartallen gevonden waarop het een ijskoude winter geweest moet zijn. Volgens de temperatuurmetingen (vanaf 1706) was het in 1788 de aller koudste winter. Maar die past niet in het plaatje, want de kraan was toen nog niet gebouwd. De daarop volgende koudste winter is die van 1890-1891. Zou dat dan net kunnen? Voor hetzelfde geld heeft de schilder er over gehoord en er dit plaatje bij gemaakt. Jammer dat ik het niet te weten kan komen 😉.
Maar het geluk is met mij. Via via kom ik in contact met de zoon van de schilder. Hij weet te vertellen dat het een vrije kunstenaarsuiting is van de bevroren havenkom met mensen in klederdracht. Of zijn vader het in opdracht gemaakt heeft weten we dan weer niet zeker.
En om mijn verhaal maar even af te maken heb ik een plaat gevonden van de klederdracht van Vlaardingen en Maassluis. Je ziet daarop de mutsjes met kraagjes of sluiertjes over de schouder. Het meisje in het midden is in ieder geval gekleed in de klederdracht van Maassluis. De onderste afbeelding staat in een boek met oude ansichten van ons stadje 😉.
Vrije kunstenaarsuiting van de bevroren havenkom met mensen in klederdracht
Geschilderd door Nic Kardol (1920-1983) in 1979
Klederdracht van Vlaardingen en Maassluis in Zuid-Holland, 1857
Jong meisje in Maassluise klederdracht
omstreeks 1870 of tegen 1880
Met dank aan de zoon van mijn nichtje die het schilderij aan mij af wilde staan
Met dank aan de zoon van Nicolaas (Klaas) Kardol voor de aanvullende informatie
Het meisje in Maassluise klederdracht staat op afbeelding 143 van in het boekje 'Maassluis in oude ansichten' door T. Mastenbroek.
,_BI-B-FM-137-8.jpg)
