Skip menu

Dagboek van een Grootmoeder

Eieren zoeken: het eerste kievitsei

Ruim twintig jaar woonden we in de Kievitstraat aan de rand van een dorp. We keken uit op zo'n anderhalve kilometer weideland en hadden vergezichten op koeien, kolganzen en weidevogels. We zagen de kieviten opvliegen van hun nest in een poging de vindplaats ervan te verbergen. Geen kievitsei gezien en er eerlijk gezegd ook nooit naar gezocht. Dat zoeken is tegenwoordig wel een dingetje...

In Friesland is het een sport om kievitseieren te zoeken. Het is daar een jarenlange traditie. Was je de gelukkige vinder van het eerste ei, dan mocht je dit aanbieden aan de koningin. Dat maakte het zoeken natuurlijk extra spannend, want wie wil dat nou niet?  Het was een hele eer en daar deed je je best voor. Ook de commissaris van de koningin of de burgemeester kon in aanmerking komen om dat eerste speciale ei te ontvangen. Maar dat is stukken minder leuk dan het schenken aan de koningin.

Volgens de traditie moet de kievit haar eerste ei leggen op 17 maart. Op die dag is het Sint Geertrui. En die naam verwijst dan weer naar de heilige Gertrudis van Nijvel. Haar feest wordt gevierd op haar sterfdag 17 maart (aldus internetbronnen). Een beetje tegengesteld voelt dat wel.
In het boek van Friese Volksgebruiken staat er een rijmpje over  en wel in het Fries. Ljip is de Friese naam voor de kievit en doet denken aan het geluid dat de vogel maakt. 

Mei Sinte GertrĂºd
Maot de ljip sijn earste aei der ut
Al is 't ek op 'n skosse iis
De kiwiy bliuwt doch allike wiis

De band van de kievit met de heilige Gertrudis is wat losjes. Dit jaar werd het eerste kievitsei op 2 maart gevonden in Beuningen (Gelderland). Vorig jaar werd het eerste ei gevonden op 11 maart (Overijssel). En de eieren kunnen ook wat later gevonden worden.  

Nu mag je alleen nog naar kievitseieren zoeken als je je aan bepaalde regels houdt *. En oprapen is al helemaal uit den boze. Nesten uithalen zouden we sowieso niet moeten willen. 
Alleen voor de Paashaas maken we hier thuis een uitzondering. Die eieren hebben we jarenlang verstopt, maar dat is een ander verhaal...

Overigens staat de kievit bekend als een goede verdedigster van haar nest. Ze probeert je op allerlei manieren te misleiden en te foppen om er maar voor te zorgen dat je het niet vindt. Je zou zeggen dat dat slimme vogeltje een soort verstoppertje met je speelt.

Het is trouwens nooit in me opgekomen om in het voorjaar eieren te gaan zoeken. Maar ons huis grensde dan ook niet aan een weiland in Friesland đŸ˜‰.



Bron afbeelding: Open Domein


Bron afbeelding: Open Domein
John Gerrard Keulemans

* In 2013 werd eerst het rapen verboden en daarna het zoeken beperkt. Voor de Friezen is nog zo'n 3 jaar een uitzondering gemaakt. Nu geldt de wet voor iedereen. Ook het zoeken is niet meer voor iedereen weggelegd. Sinds 2017 zijn daar nu regels voor. Om te mogen zoeken moet je een 'erkende en geregistreerde nazorger' voor zijn. Dat betekent dat je de gevonden nesten ook moet beschermen. 

Rijmpje: Friese volksgebruiken weerspiegeld in Europese folklore, D.J.van der Ven, 1970, p. 85

Afbeelding Kievit: Wikipedia: John Gerrard Keulemans
Afbeelding Kievitsnest: Wikipedia