Toen het ijs zich terugtrok aan het eind van de laatste ijstijd stond de Berk paraat om het land te koloniseren. Het is een van de eerste bomen die op nieuwe grond groeit. Het is de boom die een nieuwe start symboliseert. Met zijn gevallen blaadjes en takjes verrijkt de Berk de grond en maakt de weg vrij voor andere bomen om te groeien. Een echte pionierboom dus. De Berk staat symbool voor reiniging en loslaten. Ze wordt in verband gebracht met de Witte Godin. Ook zij hoort bij de lente en de start van nieuwe dingen...
De Berk
De Berk is een van de eerste bomen die in de lente zijn blaadjes krijgt. En door die blaadjes heen valt veel licht. Haar slankheid is opvallend, net als haar witte stam, die als eerste opvalt als je haar ziet. Haar bast laat van tijd tot tijd los en werd in het verleden gebruikt om op te schrijven.
Opvallen door de stam
Signatuur en typologie
Ze ziet er zo liefjes uit. Maar ondanks haar tere uiterlijk is de Berk een winterharde boom, en er zit heel veel kracht in haar hout. Ze kan goed tegen de kou. Dat zou je niet verwachten. Berk is een 'taaie'.
Het gegeven dat de bast van de boom van tijd tot tijd loslaat vertelt iets over onze huid (zie onder). Daarnaast kan het ook een teken van loslaten zijn. Dingen achter je laten, die je niet meer dienen. Weg ermee. Op naar een nieuw begin. Maak schoon, maak alles schoon. Van je hoofd tot je huis. Ken je het principe dat een opgeruimd huis gelijk staat aan een opgeruimd hoofd?
Ruim op, lijkt de Berk te zeggen. Ruim op en vertrouw op het nieuwe en onbekende. Laat oude gewoontes los en maak een nieuwe start. Je ruimt dus op om de weg vrij te maken voor de toekomst. De Berk helpt om de potentie voor de verandering te realiseren. Hij 'schoont' je oude pad en beschermt je op je nieuwe pad.
Berk heeft twee tegengestelde eigenschappen in zich, die soms lastig in balans te brengen zijn. Je zou kunnen zeggen dat Berk een vrouwelijke, zachte kant laat zien. Dat is de buitenkant. Maar binnenin zit een harde, taaie kracht die je niet ziet, maar wel kan herkennen aan de sterkte die de boom laat zien. Winterhard en niet te ontwortelen.
Soms is het makkelijker om met je lieve kant naar voren te treden en die minder makkelijke kant te verstoppen. Zo kunnen huidklachten het gevolg zijn van opgekropte emoties. Berk kan ook je systeem stimuleren om door te stromen en te zuiveren. Herkennen kan al voldoende zijn om in beweging te komen.
Geneeskrachtige eigenschappen
Lichamelijk kan de Berk je ondersteunen bij problemen met de huid. Denk maar aan de loslatende bast en de structuur van de boom. Je kan hierbij denken aan natte huiduitslag, droog eczeem, psoriasis. Haaruitval en roos horen ook in dit rijtje. Verder kan Berk je helpen bij problemen met de urinewegen. Berk laat doorstromen en maakt schoon.
Tradities
De Kelten gebruikten de twijgen van de berk om de geesten van het oude jaar te verdrijven. Zij zagen de boom als symbool voor reiniging en een nieuw begin. De Berk is dan ook de eerste boom van de Maankalender.
Voor de Kelten is de Berk de boom voor jonge liefdes. Een bos berkentwijgen (of berkenroeden) werd gebruikt om een plaats of een persoon te reinigen / schoon te maken. De twijgen werden in de winter gesneden om er bezems van te maken. Krijg je ook een associatie met heksenbezems?
De Berk en de Godin
Op de datum van 2 februari werd in oude tijden de komst van de lente gevierd. Op die datum is het echt duidelijk dat het licht sterker aan het worden is. Het is tijd om de laatste stompjes kaars op te branden. Die stompjes liet je dan drijven in een kommetje water.
Zo kan je 2 februari zien als het laatste lichtfeest, waarmee de heilige kersttijd eindigt. Die begint dan op 2 november, met het Keltische feest Samhain en onze eigen traditie van Allerheiligen en Allerzielen.
Ik moet eerlijk zeggen dat wij het branden van de lichtjes hier thuis nog wat langer volhouden, omdat we het zo gezellig vinden 😉.
De feestdag staat in verband met de godin Brigida en de vruchtbaarheid. Daar zaten ze een beetje mee na de kerstening, want Brigida was een Keltische godin van de lente en paste niet in de kerkelijke feestkalender. Met tussenstapjes heeft Brigida plaatsgemaakt voor Maria. Ze kreeg als vroedvrouw een rol bij de geboorte van Jezus. Zo werd er een link gelegd met de kerk. 2 februari is de dag waarop de katholieke kerk Maria Lichtmis viert.
Maria heeft hiermee een dubbele taak gekregen: ze hoort bij Moeder Aarde en is de moeder van Jezus. De namen mogen dan verschillend zijn, de betekenis blijft hetzelfde.
In Roermond is een reliek van de gekerstende Brigida. De foto van Brigida uit de Munsterkerk daar heb ik ooit toegestuurd gekregen van een vriendin.
Het schilderij van Brigida is gemaakt door Jill Smith. Zij woont op het Schotse eiland Lewis, waar de tradities nog bewaard zijn gebleven. Brigida is hier afgebeeld met de vier elementen.
Brigida, Lewis, Jill Smith
Met dank voor de toestemming
.jpg)
Brigida, Munsterkerk, Roermond
De Berk maakt deel uit van de Boomkalender. Link naar deze pagina:
Brigida
In Noorbeek vind je tradities die met Brigida verbonden zijn.
Afbeeldingen
De foto van Brigida uit de Munsterkerk daar heb ik ooit toegestuurd gekregen van een vriendin.
Ik heb een foto gemaakt van de afbeelding uit mijn dagboek.
Bronnen
Kindred, Glennie, The Tree Ogham, 1997
Kindred, Glennie, The Sacred Tree, 2003
Macleod, Fiona, De legende van Bride van de eilanden, 1988
Maessen, Yvonne / Streefkerk, Jim, Kruiden, signatuur en eigenschappen, 1993
Websites
https://www.odin.nl/actueel/nieuws/-147933-2-februari-maria-lichtmis/
Meer lezen?
Imbolc is een van de vier belangrijke festivals van de voorchristelijke Keltische kalender die wel geassocieerd worden met de vruchtbaarheid van de aarde. Het werd later opgenomen in het Ierse christendom als Saint Brigid's Day met als hoogtepunt van het festival het rooms-katholieke Maria Lichtmis.
Samhain is het Keltische nieuwjaarsfeest dat begint aan de vooravond rond 31 oktober. Men vierde de overgang van de zomerperiode naar het begin van de winter. De winter begon bij hen met Samhain, tevens het begin van een nieuw jaar.
.jpg)
