Luilak vieren gaat gepaard met een hoop herrie
Het is Koninginnedag 1986. We wonen bijna een jaar in Mookhoek, een kleine buurtschap in de Hoekse Waard. Het is een vrije dag, dus we denken ons nog eens lekker om te draaien. Maar dat blijkt een illusie. Rond een uur of drie in de nacht worden we opgeschrikt door het harde geluid van een aantal brommers zonder uitlaat die rondjes rijden door de vier straatjes die het dorpje rijk is. Na een kwartiertje verdwijnen ze. Die nacht komen de lawaaimakers nog een aantal keer terug, net als we de slaap weer gevat hebben. Ze vieren hier Luilak, een voor ons volkomen onbekende traditie...
Het is Koningsdag 2024. We wonen alweer een aantal jaar in Maassluis. Het is een vrije dag, dus we draaien ons nog even lekker om. Geen luilakviering hier. Geen brommers die rondjes rijden en terug keren als je net weer slaapt. Ik zou het hele gebeuren al vergeten zijn, als ik niet gelezen had dat de burgemeester van Oud-Beijerland noodmaatregelen had genomen tegen overlast van mensen buiten het dorp.
Luilakken wordt in de Hoeksche Waard traditioneel gevierd in de nacht voor Koningsdag. In andere delen van het land wordt dit op de zaterdag voor Pinksteren gevierd. Op de een of andere manier voelt dat logischer. Het feestje vindt vooral plaats in Noord-Holland, maar wordt ook gevierd in andere delen van het land.
Die morgen heb je grote kans dat je al heel vroeg gewekt wordt door lawaai. Er wordt op deuren gebonkt, met potten en pannen gerammeld en misschien wordt je deurbel vastgezet zodat die geluid blijft maken. Zo worden de luilakken geactiveerd om die dag vroeg op te staan. Want daarvoor wordt je beloond. In tegenstelling tot degene die het laatst zijn bed uitkomt, want die moet trakteren.
Kwam je als laatste van het gezin uit de veren dan moest je trakteren op warme bollen met stroop. Degene die als laatste die op zijn werk verscheen trakteerde zijn maten 'op een slokje'. De werkmeid die de rij sloot trakteerde op lavas of anijs (bij de koffie). De voorbeelden staan in het boek De Volksvermaken van Jan ter Gouw. Maar dat zijn natuurlijk verhalen van lang geleden. Het recept voor het maken van luilakbollen vind ik op de site van 'Heel Holland bakt'. Die bollen hebben ze er kennelijk ingehouden 😉.
Het liedje dat ik zelf ken gaat als volgt.
https://wos.nl/nieuws/artikel/ronkende-brommers-en-motoren-maken-zoveel-mogelijk-mensen-wakker
https://www.heelhollandbakt.nl/artikelen/luilakbollen-voor-pinksteren/
https://www.dbnl.org/tekst/abra007rijm02_01/abra007rijm02_01_0081.php
By